Αν σε ρωτήσω τι εικόνες σου φέρνει στο μυαλό η λέξη “πόλεμος”, κατά πάσα πιθανότητα η απάντηση θα είναι αλεξίπτωτα, αεροπλάνα, σημάδια από ερπύστριες και χακί στολές. Δεν είναι πολύ πιθανό να σου φέρνει στο μυαλό ένα κραγιόν. Ωστόσο, η ιστορία του μακιγιάζ και του πολέμου είναι πολύ μακρά, καθώς τα προϊόντα περιποίησης έχουν συμβάλλει στο να γίνουν πιο εύπεπτες οι αλλαγές που βιώνει η μαχόμενη κοινωνία.
Στις μέρες μας, το να φορέσει μία γυναίκα ένα κόκκινο κραγιόν μπορεί να είναι τόσο συνηθισμένο όσο και το να βάζει ένα ζευγάρι παπούτσια το πρωί. Όμως η κίνηση αυτή αποκτά ένα τελείως διαφορετικό νόημα όταν εμπλέκονται στρατιώτες και εποχές μεγάλων κρίσεων. Κατά τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το μακιγιάζ, κατέστη σύμβολο, του πόσο γρήγορα οι γυναίκες άλλαξαν τη θέση τους στην κοινωνία, μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών. Ενώ κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το μακιγιάζ πήρε μία μορφή προπαγάνδας, καθώς οι γυναίκες ωθήθηκαν στο να πιστέψουν ότι ήταν πατριωτικό τους καθήκον να δείχνουν όσο λαμπερές, όσο και οι μεγάλες Σταρ στα περιοδικά της εποχής.
Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος
Στο σημείο αυτό ξεκινάει μία επαναστατική αλλαγή στην κουλτούρα και την καθημερινή ζωή. Πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο, το μακιγιάζ σαν πρακτική, αφορούσε κατά βάση τις ηθοποιούς και τις γυναίκες του δρόμου. Δεν εφαρμοζόταν από την υψηλή κοινωνία, ενώ το να αλλάζει μια γυναίκα τα χαρακτηριστικά της με “μπογιές” ήταν μεγάλο ταμπού.
Το 1914 είναι η πρώτη φορά που οι γυναίκες στρέφονται μαζικά προς τους πάγκους των καλλυντικών, σε μία προσπάθεια να διατηρήσουν τους “ρόλους” των φύλων. Καλούνται να αναλάβουν “αντρικά” επαγγέλματα που έμειναν υποστελεχωμένα, όπως αυτό του ταχυδρόμου ή του οδηγού τραμ, διατηρώντας ωστόσο την θυληκότητα τους. Κάνουν την εμφάνιση τους στις εφημερίδες, διαφημίσεις που προωθούν την “αίσθηση του καθήκοντος απέναντι στην ομορφιά” με λεζάντες του τύπου “Beauty on Duty Has a Duty to Beauty”.
Δημιουργείται η έννοια war face (πρόσωπο με τις επιπτώσεις από το άγχος και τις κακουχίες του πολέμου) που μπορούσε, και έπρεπε ως ένδειξη πατριωτισμού, να καταπολεμηθεί με κρέμες και προϊόντα περιποίησης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι εθελόντριες νοσοκόμες του ερυθρού σταυρού, που χρησιμοποιούν κρέμες ενυδάτωσης και διακριτικά ρουζ (παρά τις αντίθετες συμβουλές που λάμβαναν ως προς το “τι είναι πρέπον”), προκειμένου να παραμένουν περιποιημένες και να κρατούν ψηλά το ηθικό των ανδρών στο πεδίο της μάχης.
Όταν το μακιγιάζ διαλύει τα στερεότυπα
Μπορεί να φαίνεται παράξενο που κάτι τόσο απλό όπως ένα κραγιόν στάθηκε ικανό να αλλαξει τον τρόπο κατά τον οποίο λειτουργούσε η κοινωνία μέχρι εκείνη τη στιγμή. Όμως, σε μία εποχή που ήταν απόλυτα πατριαρχική, που το γυναικείο φύλο δεν εργαζόταν και μέχρι τότε είχε αποκλειστικά το ρόλο της νοικοκυράς, μία τέτοια αλλαγή αποκτά τεράστιο νόημα.
Οι γυναίκες βγαίνουν στην αγορά εργασίας και επαγγέλματα όπως πωλήτρια, ή δουλειές γραφείου αποτελούν την νεά κανονικότητα. Σε διάστημα τεσσάρων ετών, γίνονται πολύ πιο ανεξάρτητες και αυτό έχει αναπόφευκτα επιρροή στο στυλ τους και στην σχέση τους με το μακιγιάζ. Μετά το πέρας του πολέμου, το νέο εργαζόμενο κορίτσι θέλει να ακουστεί και να φανεί, θέλει να αποστασιοποιηθεί από τα πρότυπα της προηγούμενης γενιάς. Σκούρα κραγιόν και μαύρα καθοδικά smokey eyes παίρνουν τη θέση του απαλού ρουζ και της φυσικής όψης και δημιουργείται το κίνημα των flappers. Εικόνες επαναστατικές που δεν άνηκαν στο κοινωνικά αποδεκτό.
Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος
Όπως στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι και στο Δεύτερο, το μακιγιάζ αντιμετωπίζετε ξανά ως ένα πατριωτικό καθήκον. Πλέον όμως δεν αρκεί απλώς ένα “φρέσκο πρόσωπο”, αλλά μακιγιάζ που παραπέμπει σε Σταρ. Υπήρξε μεγάλη χρηματοδότηση σε διαφημίσεις, που ενθάρρυναν τις γυναίκες, να φορέσουν κόκκινα κραγιόν και πούδρες. Με τον τρόπο αυτό, θα έπαιζαν το δικό τους ρόλο στη μάχη ενάντια στον Χίτλερ, καθώς ο ίδιος έτρεφε μεγάλη απέχθεια για το μακιγιάζ. (Όταν είχε επισκέψεις γυναικείου φύλου, τους δινόταν μία λίστα με τα πράγματα που απαγορευόταν να κάνουν. Κάποια από αυτά ήταν, το να φοράνε κόκκινο κραγιόν ή να βάφουν τα νύχια τους.)
Παράλληλα το να παρουσιάζονται τα κορίτσια της εποχής στην καλύτερή τους εκδοχή, δίνει ώθηση στα αγόρια που βρίσκονται στο πεδίο της μάχης. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους, αντιμετωπίστηκαν και τα υπέροχα pinup girls ως “πατριωτική εικόνα”. Η λογική είναι ότι μία όμορφη γυναίκα αποτελεί, πάντοτε, το μεγαλύτερο κίνητρο για τους αγωνιζόμενους. Όπως είχε αναφέρει και ένας στρατιώτης στην Vogue το 1941 “η απεριποίητη εικόνα αυτή την εποχή, διαλύει το ηθικό και θα πρεπε να θεωρείται έσχατη προδοσία”.
Κατά συνέπεια οι μεγάλες εταιρείες καλλυντικών ξεκίνησαν και πάλι πατριωτικές καμπάνιες, αλλάζοντας εντελώς τον τρόπο παρουσίασης των προϊόντων τους. Η Tangee, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής κραγιόν της εποχής, ξεκίνησε μία καμπάνια που ονομαζόταν “War, Woman and Lipstick”. Είχαν αναφέρει χαρακτηριστικά, πως “κανένα κραγιόν, δικό μας ή οποιουδήποτε άλλου, δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο. Ωστόσο συμβολίζει τους λόγους για τους οποίους αγωνιζόμαστε, το αναπόσπαστο δικαίωμα των γυναικών, να είναι θηλυκές και όμορφες, κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις.”
Η Helena Rubinstein λανσάρει τότε το διάσημο κραγιόν “Regimental Red”, όπως και διάφορες άλλες αποχρώσεις, με ονόματα που πάντα, κάπως, παρέπεμπαν στον πόλεμο (fighting red, commando, jeep red κλπ). Η ομορφιά έχει γίνει για άλλη μία φορά πατριωτικό καθήκον. Δίνεται έτσι, κατά κάποιο τρόπο, η ευκαιρία στις γυναίκες, να πολεμήσουν και οι ίδιες από το σπίτι τους.
Το μακιγιάζ ως τρόπος προσαρμογής
Πέραν, ωστόσο, από τα απλά, να “δείχνουν όμορφες”, το μακιγιάζ ήταν επίσης απαραίτητο στο να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις καταστάσεις που παρουσιάζονται. Οι γυναίκες, καλούνται ξανά να αναλάβουν βαριές δουλειές, προοριζόμενες αρχικά για άντρες. Η εργάτρια στο εργοστάσιο λοιπόν, έχει την ανάγκη να εξακολουθεί να αισθάνεται θηλυκή στην νέα της πραγματικότητα (πάρα τις μπαντάνες στα μαλλιά και τις φόρμες εργασίας) και ένα κόκκινο κραγιόν είναι το μέσο για να το επιτύχει. Θεωρείτε, μάλιστα, τόσο αναγκαίο, που τα εργοστάσια της εποχής, τους τα παρέχουν δωρεάν, για να κρατούν ψηλά το ηθικό τους.
Και τι σημαίνουν όλα αυτά;
Πολλές φορές το μακιγιάζ μπορεί να φανεί σαν κάτι εντελώς επιφανειακό και οριακά αλαζονικό. Το χρησιμοποιείς απλώς για να νιώθεις όμορφη και δεν υπάρχει κανένα βαθύτερο νόημα. Σωστά?
Λάθος!
Η πραγματικότητα είναι ότι έχει πολύ μεγαλύτερη κοινωνική υπόσταση από αυτή που συχνά νομίζει ο κόσμος. Περνάει μηνύματα και πολλές φορές, έχει σταθεί το μέσο για να έρθουν επαναστατικές αλλαγές στην κοινωνία.
Το μακιγιάζ είναι τρόπος έκφρασης και μπορεί να πει πολλά για την εκάστοτε εποχή, τις αξίες της και τα ιδανικά της. Επομένως, αυτές οι πούδρες και τα κραγιόν που διαθέτεις και χρησιμοποιείς καθημερινά, έχουν καθορίσει την ιστορία, τόσο κατά τους πολέμους, όσο και μετά.
Πηγή: bustle
